1-сынып.  Композиция Сабақ № 9 Тақырып: Сюжеттік- композиция. Композиция, сөз жоқ, сюжетпен тығыз байланысты: сюжет те, композиция да әдеби шығарманың мазмұнын көркем жинақтап, мазмұнды пішінге көшірудің құралы һәм тәсілі. Оның үстіне, бұлар да мазмұн мен пішін, не тақырып пен идея секілді біріне – бірі көшіп отыратын нәрселер; мәселен, композициялық бүтіндік, тұтастық жоқ жерде сюжет те жоқ. Сюжет  болу үшін оның барлық кезең – кезеңі түп – түгел белгілі бір композициялық жүйеге түсіп, бірлік табуы қажет. Бұл да сюжет пен композицияға тән бірлік. Үй жұмысы: Қазақ ертегісіне сюжеттік - композиция сал.

1-сынып.  Композиция Сабақ № 8 Тақырып: Жер, су, өсімдік бейнелі ою – өрнектер. Өсімдік тектес ою-өрнектер — ою-өрнектің негізгі композияциялық түрі. Шеберлер өз бұйымдарын сәндеуде өсімдіктер мен гүлдердің суреттерін көп қолданған. Мұндай өрнектер іс жүзінде әлемдегі барлық халықтың мәдениетінде кездеседі. Өсімдік тектес оюлар қазақтың қолданбалы шығармашылығында лайықты орын алады. Олар - жапырақтар, жапырақшалар, үш жапырақты өсімдіктер, бүршіктер және гүлдер. Мысалы, «гүл» өрнегі — гүлдердің барлық түрінің символы. Шебер әйелдер киім - кешектерді әшекейлеуде өсімдікті өрнектерді жиі қолданады. Келесі өрнектің бірі — «табақ». Ол күрделі композициядан тұрады, яғни, ортасында гүлдер, жапырақтар, шырмауықтар орналасады да, жиегі «су» өрнегімен әшекейленеді. «Табақ» көбінесе ас үй жиһаздары мен тұскиіздерді, аяққаптар (ыдыс

1-сынып.  Композиция Сабақ № 7 Тақырып: Ай,күн, жұлдыз, көк әлеміне байланысты оюлар. «Күн» ою-өрнегі күнді меңзейді. Күн, Ай, Аспан бейнеленген тұмарлар қасиетті деп саналған, себебі діни ұғымда бұлардың магиялық күші бар деп сенген. «Күн», «күнкөзі», «күнсәулесі», «шыққанкүн» ою-өрнектері кілемнің, түскиіздің дәл ортасына салынады, сол сияқты бұл элемент кесте тоқуда немесе ағаштан, сүйектен ойылған заттарды бедерлеуде және ат-әбзелдерін әшекейлеуде қолданады. Ең ежелгі космогониялық ою-өрнек қола дәуірінен бастап бейнелеу өнерінде түрлі нұсқада кездеседі. Солярлік таңбаларға ежелгі адамдар табынған. Сондықтан өздерін қоршаған заттардың бәріне осы таңбаны пайдаланған. «Күн» ою-өрнегі тамғалы петроглифтерінде, андрондықтардың зергерлік бұйымдарында, сақтардың (скиф) қолөнер бұйымдарында, сондай-ақ орта ғасырда салынған сәулет өнерінде Бабаджа-хатун, Алашахан кесенелерінде кездеседі.  «Ай» ою-өрнегі көшпенділердің

1-сынып.  Композиция Сабақ № 6 Тақырып:Геометриялық фигуралар тектес оюлар. Геометриялық ою-өрнектерді қиық шаршылар, иректер, үшбұрыштар және көпбұрыштар құрайды. Қазақ ою-өрнегінің геометриялық нақышы көшпелі қазақтарға грек математигі Пифагордың заңдары мен нақты сандардың белгілі болғанын көрсетеді. Өйткені, біздің ата-бабаларымыз тек көшіп-қонып қоймай, сонымен қатар ірі қалаларда өмір сүрген. Олардың ортасында қолөнершілер, саудагелер, құрылысшылар көп болған. Өсімдік тектес өрнектермен араласқан геометриялық нақыштарды Бабажы қатын (ΧΙ - ΧΙΙ ғғ.), Айша бибі (ΧΙ - ΧΙΙ ғғ.), Қожа Ахмет Иасауи (ΧΙΙΙ - ΧΙV ғғ.) және т.б. монументті құрылыстардан көруге болады. Геометриялық ою-өрнектердің элементтері төрбұрышты, қиық шаршылы, жұлдызды болып келеді. Олар ағашты көркем өңдеуде, үй іші мен

1-сынып.  Композиция Сабақ № 5 Тақырып: Аңның дене мүшесіне байланысты ою-өрнектер. «Қырықмүйіз» ою-өрнегі тармақтары көп мүйізден құралған ою -өрнектің бір түрі. Ол көбінесе дөңгелек не төртбұрыш ішінде ағаш бүтағы тәрізді тармақталып немесе жайылып бейнеленеді. Бір-бірімен қосылған бірнеше тармақты көп мүйізді ою-өрнек элементтерден қүралады. Ежелгі сақтар (скиф) тармақталған бұғының мүйізін аттың бетбейнесінде (маскі), аң мен құстың мифтік образын жасауда қолданған. Бұл ою-өрнек түскиіз, тон, кежім, сырмақ, текемет, сәулет өнерінде кездеседі. «Сынықмүйіз», «сыңарөкше» ою-өрнектері малдың сынық мүйізіне ұқсайтын, төрт рет ішке қарай иілген элемент. «Сынықмүйіз» ою-өрнегін кілемдерді, шымшилерді, басқұр мен алашаларды, сондай-ақ әртүрлі бұйымдарды безендіру үшін қолданған. Дүниежүзінде «сынықмүйіз» элементі меандр элемент түрінде гректердің және т.б. халықтардың қолөнерінде кездеседі. «Бұғы», «бұғымүйіз» ою-өрнектері сақ (скиф) кезеңдерінен шынайы

1-сынып.  Композиция Сабақ № 4 Тақырып: Аңның дене мүшесіне байланысты ою-өрнектер. «Арқармүйіз» ою-өрнегі арқардың мүйізін тұспалдайды. Бұл элемент «қошқармүйізге» өте ұқсас, бірақ, оған қарағанда шиыршықтанып, тармағы одан көбірек болып келеді. Кілем, түскиіз, сырмақ, кесте, киім-кешек пен үй жиһаздарында кездеседі. Сақтар (скиф) арқар, таутекенің шынайы бейнесін былғары, киізден жасалған тоқымдар мен ат-әбзелдерге пайдаланған. Бұл кескіндемелер II Башадыр және II Тұяқты қорғандарында табылды. «Сыңармүйіз», «қосмүйіз», «қошқармүйіз» ою-өрнектерінің тек бір жақ сыңары ғана бейнеленеді. «Сыңармүйіз» элементі сақтардың (скиф) киіз бұйымдары мен түкті кілемдерінің шетіне жиектеліп салынған. Шебер орналастырған «сыңармүйіз» ою-өрнегі композицияда дараланып тұрмай, жымдасып келеді. Бұл элемент үй-жиһаздары мен тұрмыстық заттарға, сондай-ақ киім-кешек, қару-жарақ т.б. өңіне салынатын ою-өрнектің бәрінде кездеседі. «Қошқармүйіз» ою-өрнегі қойдың

Даярлық сыныбы.   Композиция  пәні Сабақ № 8 Тақырып: Сюжеттік- композиция. Композиция, сөз жоқ, сюжетпен тығыз байланысты: сюжет те, композиция да әдеби шығарманың мазмұнын көркем жинақтап, мазмұнды пішінге көшірудің құралы һәм тәсілі. Оның үстіне, бұлар да мазмұн мен пішін, не тақырып пен идея секілді біріне – бірі көшіп отыратын нәрселер; мәселен, композициялық бүтіндік, тұтастық жоқ жерде сюжет те жоқ. Үй жұмысы: мына берілген композицияны көшіріп салу. Бейнебаян: https://www.uniface.kz/interfacts/index.php?post=article&id=167